دنیای بدون اسلام

دنیای بدون اسلام

نوشته‌ی گراهام‌ای فولر

ترجمه‌ی فائقه شاه‌حسینی

کتاب «دنیای بدون اسلام» که مملو از جزئیات جذاب و نتیجه‌گیری‌های غیرمنتظره است، مسلماً الهام‌بخش بحث‌های فراوانی خواهد بود و طرز تفکر ما در مورد رابطه‌ی اسلام با غرب را تغییر می‌دهد.

آنچه در «‏‫ دنیای بدون اسلام» انتظار شما را می‌کشد:

دنیای بدون اسلام را تصور کنید! گراهام فولر در این کتاب رابطه و تعامل اسلام با سایر فرهنگ‌ها و ادیان را در طول تاریخ بررسی می‌کند. سپس به تحلیل انتقادی تفکر بی‌اساس اسلام‌هراسی و قرار دادن اسلام در کانون مبارزه‌ی آمریکا علیه تروریسم و رشته تعهدات جنگ جهانی علیه ترور می‌پردازد.

به‌نظر می‌رسد مبارزه‌ی ایدئولوژیک سهمگینی که به‌راحتی بر دین متمرکز است بسیاری از عوامل دیگر را، که در تعارض میان شرق و غرب نقش دارند، نادیده گرفته است.

این کتاب موضوع را از دیدگاه‌های متعددی به بحث می‌گذارد و عوامل و مؤلفه‌های متعددی را در تعارض غرب و شرق سهیم می‌داند. اگر هرگز اسلامی نبود، اگر پیامبر صلی الله علیه و آله هرگز از بیابان‌های عربستان ظهور نکرده بودند، اگر حماسه‌ی گسترش اسلام در نقاط وسیعی از خاورمیانه، آسیا و آفریقا وجود نداشت، و اگر… آیا این درگیری‌ها و اختلافات از بین می‌رفت؟ مسلماً جواب این پرسش‌ها خیر است و چنین استدلال می‌شود که بازهم شرایط هیچ تفاوتی با اکنون نمی‌داشت.

هرچند این بحث ضداستدلال و دور از تصور به‌نظر می‌رسد، ولی به‌منظور بررسی تنش‌های ژئوپلیتیکیِ ریشه‌دار میان خاورمیانه و غرب با این تفکر می‌توان به پیشینه‌ی تاریخی قبل از اسلام و حتی پیش از مسیحیت بازگشت.

درنهایت، بسیاری از عوامل مهم دیگری بر تحول روابط شرقی ـ غربی در طی مدت‌زمان طولانی تأثیر گذاشته‌اند که هریک به‌تفصیل در این کتاب آورده و تحلیل شده‌اند.

یادداشت گراهام ای فولر درباره‌ی دلیل نگارش «دنیای بدون اسلام»:

یقیناً ساده‌لوحانه به نظر می‌رسد که تصور کنیم اسلام هیچ نقشی در ایجاد و تشدید چنین تقابل شرقی ـ غربی‌ای نداشته است. اسلام فرهنگ قدرتمند و عمیقی را به تصویر می کشد که تأثیر بسیاری بر کل خاورمیانه و فراتر از آن گذاشته است. ولی در بررسی روابط شرق ـ غرب، چنین استدلال می‌کنم؛ اسلام در درجه‌ی اول بیرق یا پرچمی برای سایرین بوده که در لوای آن بسیاری مناقشات و درگیری‌ها را شکل داده‌اند.

امیدوارم بررسی حاضر، دست‌کم سبب شود خوانندگان درمورد ماهیت نزاع‌ها و تقابل‌های شرق – غرب تجدیدنظر کنند و به‌ویژه انگیزه‌ی بیشتری در یافتن دلیلِ نگرش آمریکایی‌ها به سیاست‌های خارجی خود پیدا کنند. این قبیل خودآزمایی‌‌ها برای ابرقدرت‌ها، فرایند دشواری به نظر می‌رسد زیرا دچار نوعی انزوا و کوته‌بینی شده‌اند. برخورداری از قدرت فراوان، زمینه‌ساز توقع امنیت و اعتبار است. در این صورت، چنین امکانی وجود دارد که چنین ابرقدرت‌هایی کشورهای کوچک‌تر را تهدیدآمیز یا خطرناک ندانند و فرض کنند خودشان هرگز مرتکب خطایی نمی‌شوند. سیاست بین‌الملل بی‌شباهت به جنگل نیست. حیوانات کوچک‌تر و ضعیف‌تر برای حفظ بقای خود به هوش بیشتر، شاخک‌های حساس و زیرک بودن نیاز دارند و باید گام‌های بزرگی بردارند تا بتوانند ایمن بمانند. حیوانات نیرومند – مانند فیل‌ها – کمتر به شرایط محیط توجه می‌کنند و اغلب می‌توانند هرطور که می‌خواهند زندگی کنند و دیگران را به‌راحتی از سر راه خود بردارند.

 درباره‌ی نویسنده:

گراهام ای. فولر نویسنده و تحلیلگر سیاسی آمریکایی، متخصص افراط گرایی اسلامگرا است. وی پس از ۲۷سال فعالیت در وزارت امور خارجه ایالات متحده به عنوان دانشمند ارشد سیاسی متخصص در خاورمیانه به شرکت رند پیوست. از سال ۲۰۰۶، وی به عنوان استاد معین تاریخ به دانشگاه سایمون فریزر در ونکوور، بریتیش کلمبیا پیوست. او نویسنده تعدادی کتاب است، از جمله «دنیای بدون اسلام»

فولر در دانشگاه هاروارد تحصیل کرد و در آنجا ابتدا لیسانس و سپس مدرک کارشناسی‌ارشدش را در رشته‌ی مطالعات روسیه و خاورمیانه گرفت. او به چندین زبان خاورمیانه مانند عربی و همچنین روسی و چینی می‌تواند به‌خوبی صحبت کند.

برش‌هایی از کتاب:

• مقاومت در برابر سلطه‌ی بیگانگان در همه‌ی فرهنگ‌ها یک غریزه‌ی اصلی و بنیادین است
• .دین گاهی می‌تواند نیرویی مؤثرتر از قومیت صرف باشد زیرا به قدرت بالاتری پناه می‌برد؛ حداقل برای بازه‌ی زمانی مشخص، تا زمانی که پیوند‌های خونی قومیت بر آن سبقت گیرند، مذهب مؤثرتر است.