افسانه‌ی اکنون

افسانه‌ی اکنون

نوشته‌ی روث اوزکی 
ترجمه‌ی مهدیه عباس‌پور

کتاب افسانه‌ی اکنون پر از طنز و عمیقاً درگیر رابطه‌ی میان نویسنده و خواننده، گذشته و حال، واقعیت و تخیل، فیزیک کوانتومی، تاریخ و اسطوره، را پیوند می‌دهد؛ این قصه داستانی برای اکنون است، داستانی خلاقانه و فریبنده از انسانیت مشترک ما و جستجوی خانه است.

خلاصه داستان افسانه‌ی اکنون:

نائو شانزده‌ساله در توکیو، به این نتیجه رسیده است که تنها یک راه برای فرار از تنهایی دردناک و قلدری همکلاسی‌هایش وجود دارد، اما قبل از پایان دادن به همه چیز، نائو قصد دارد زندگی مادربزرگش، یک راهبه‌ی بودایی را که بیش از یک قرن زندگی کرده است، به‌شکلی مستندوار روایت کند. یک دفتر خاطرات تنها آرامش نائو است ….

در آن‌سوی اقیانوس آرام، روث، رمان‌نویسی را می‌بینیم که در جزیره‌ای دورافتاده زندگی می‌کند و بسته‌ای را که آب به ساحل آورده، کشف می‌کند؛ احتمالاً بقایای سونامی ویرانگر 2011 باشد. همانطور که راز محتوای آن آشکار می شود، روث در درام نائو و سرنوشت ناشناخته‌ی او به گذشته کشیده می‌شود و هچنان با سرنوشت خود در آینده دست‌وپنجه نرم می‌کند.

 مهدیه عباس‌پور درباره‌ای «افسانه‌ی اکنون» این‌گونه نوشته است:

«افسانه‌ی اکنون» سومین رمان اوزکی، به‌نوعی بازتاب زندگی و دل‌مشغولی‌های خود او است. نویسنده‌ای که عمرش را با هویتی دوگانه، یعنی هویتی نیمه آمریکایی ـ نیمه ژاپنی سپری کرده، انسانی که هیچ‌وقت در هیچ زمانی نتوانسته وطن واقعی‌اش را روی کره زمین پیدا کند چراکه به گفته خودش، آمریکایی‌ها همیشه او را ژاپنی می‌دانند و ژاپنی‌ها، آمریکایی محسوبش می‌کنند. به‌این‌ترتیب او در اعماق وجودش خود را متعلق به هیچ کجا نمی‌داند و همین دست‌مایه خوبی است برای نشان‌دادن حس گم‌گشتگی یک انسان، انسانی که دورادور در جهانی مملو از دستاوردهای علمی و تکنولوژیکی، صرفاً ناظر فرهنگ‌ها و رفتارهای دیگر انسان‌ها و قضاوت‌ها است و نظرهایشان را درباره‌ی مسائل جهانی، بی‌هیچ داوری به تماشا می‌نشیند. یکی از دلایل موفقیت اوزکی، حس و لمس تمام‌وکمال چنین نوع زیستنی است.

اوزکی در «افسانه‌ی اکنون» به موضوعاتی اعم از ذن، فلسفه، فیزیک کوانتوم و تفاوت فرهنگ‌ها می‌پردازد و عنوان و موضوع کتاب مستقیماً نشانی از تأثیر آموزه‌های دگن ذنجی استاد ذن و مارتین هایدگر فیلسوف شهیر آلمانی بر او دارد که البته درون‌مایه داستان به مفهوم هستی و زمان موردنظر دگن ذنجی نزدیک‌تر است تا به این مفهوم در نظر مارتین هایدگر. نویسنده در طول رمان، با نام‌بردن از فیلسوفان و شاعران و نویسندگان مختلف و گاه نقل‌قول آوردن از آنها، نحوه تفکر و سرچشمه‌های نگاه خود به جهان را بر خواننده آشکار می‌کند.

یکی دیگر از افراد موردتوجه او مارسل پروست است که اثر یگانه‌اش، در جست‌وجوی زمان ازدست‌رفته نقش ویژه‌ای در رمان اوزکی ایفا می‌کند. روایت داستان و انتقال این دغدغه‌ها به عهده دو راوی اصلی در دو زمان مختلف است، همین‌جاست که تأثیر فیزیک کوانتوم بر نویسنده آشکار می‌شود، اوزکی همچنان که ما را استادانه در فضای معلقی بین خیال و واقعیت و عدم قطعیت شناور می‌کند و در زمان به پس‌وپیش می‌برد، از واکاوی انسان‌ها و روان‌شناسی، زبان‌شناسی و آسیب‌شناسی اجتماعی غافل نمی‌شود و همچنین چاشنی طنزی که به روایت افزوده، تلخیِ گاه‌وبیگاه و ناگزیر زندگی‌های پیش رویمان را تلطیف می‌کند.

کتاب «افسانه‌ی اکنون» برنده هشت جایزه ملی و بین‌المللی است و در سال ۲۰۱۳ از نامزدهای نهایی جایزه من‌بوکر بوده است.

درباره‌ی نویسنده:

«روث اوزکی» نویسنده و فیلم‌سازی ژاپنی ـ آمریکایی است که سال ۱۹۵۶ در کنتیکت آمریکا متولد شد، او دختر زبان‌شناس و انسان‌شناس معروف آمریکایی «فلوید لونزبری» و زاده‌ی مادری ژاپنی به نام «ماساکو یوکویاما» است. اوزکی دوره‌ی کارشناسی‌اش را در آمریکا و در رشته‌ی «مطالعات انگلیسی و آسیایی» سپری کرد و برای تحصیلات تکمیلی روانه‌ی ژاپن شد. پس از فارغ‌التحصیلی به نیویورک رفت و به‌عنوان مدیر تولید و طراح هنری در حوزه‌ی فیلم‌سازی مشغول به کار شد.

روث اوزکی هم‌زمان با تحصیل و فیلمسازی، در زمینه‌ی نویسندگی هم فعالیت می‌کرد و آثار ادبی او نیز موردتوجه مخاطبان و منتقدان قرار گرفتند، طوری که کتاب‌هایش به بیش از سی زبان دنیا ترجمه شدند. اوزکی در آثارش به دغدغه‌های اجتماعی، علمی، محیط زیستی، نژادی و مذهبی می‌پردازد. او چند سال در ژاپن استاد دانشگاه بود و در حال حاضر هم استاد دانشگاهی در ماساچوست آمریکا است.

برش‌هایی از افسانه‌ی اکنون:

• موجودِ اکنون کسیه که در همین لحظه زندگی می‌کنه، یعنی من، تو و هر کدوم از ما که هست، بوده یا حتی خواهد بود. مثلاً من الان توی شهرک الکترونیکیِ آکیبا توی کافه‌ای نشستم که پیشخدمتاش لباسای مدل قدیمی فرانسوی دارن، به ترانه‌ی غمگینی گوش می‌دم که یه زمانی توی گذشته‌ی تو داره نواخته می‌شه که الانِ منه. دارم این چیزا رو می‌نویسم و درباره‌ی تویی کنجکاوم که یه جایی توی آینده‌ی من هستی و اگه الان داری اینا رو می‌خونی، احتمالاً تا حالا تو هم درباره‌ی من کنجکاو شدی…
• روث فکر می‌کرد جنگل حالش را خوب کرده، انگار اُلیور نیروی حیاتِ رام نشدنی جنگل را جذب می‌کرد. وقتی بینِ زیراُشکوب‌های متراکم می‌دوید، نشانه‌هایی از دسیسه‌های درخت‌ها را می‌دید، نمایش جنگ قدرت بین گونه‌هایی که برای رسیدن به تکه‌های نور خورشید با هم می‌جنگیدند، یا اینکه مثلاً صنوبرهای غول‌پیکر و هاگ‌قارچ‌ها تصمیم گرفته بودند برای سود متقابل با هم کنار بیایند. گشوده شدنِ زمان و تاریخ را می‌دید که در شکل‌های مارپیچ و پُرشکنِ طبیعت جاسازی شده بودند، عرق‌ریزان و نفس‌زنان به خانه می‌آمد و برای روث تعریف می‌کرد که چه چیزهایی دیده است…