سرقت آتش از خدایان

سرقت آتش از خدایان (راهنمای جامع داستان‌نویسی برای نویسندگان و فیلم‌سازان)

اثر جیمز بونت 

ترجمه‌ی پوپک رحیمی

«سرقت آتش از خدایان» با عنوان فرعی (راهنمای جامع داستان‌نویسی برای نویسندگان و فیلم‌سازان) دانشی بدیع، تازه و بسیار مهم ارائه می‌دهد که هیچ جای دیگری در دسترس نیست و به نوع داستان، واقعی یا غیرواقعی‌بودن آن، رسانه‌ای که قرار است داستان در آن روایت شود و چیزهایی ازاین‌دست بستگی ندارد. ازاین‌رو، یکی از مهم‌ترین و بهترین راهنماهای نویسندگان، فیلم‌سازان و هرکسی است که زندگی‌اش به فهم چگونگی قدرت‌بخشیدن به داستان‌ها و خلق داستان‌هایی بزرگ یا موفق بستگی دارد. 

درباره‌ی نویسنده:

جیمز بونت نویسنده، فیلمنامه‌نویس، معلم و مشاور داستان‌نویسی است که در سطح بین‌المللی معروفیت کسب کرده است. او در لس آنجلس زندگی می‌کند، اما در شهر نیویورک بزرگ شد و بیش از 40 سال است که درمقام نویسنده‌ی حرفه‌ای قلم می‌زند. او که در نمایش «طلوع آفتاب در کمپوبلو» که در چندین رشته برنده‌ی جایزه‌ی تونی، شده بود، کار بازیگری در تئاتر را شروع کرد و نقش جیمز روزولت، پسر ارشد فرانکلین روزولت را خلق کرد.

اولین کار حرفه‌ای بونت در مقام نویسنده‌ی حرفه‌ای، نگارش فیلمنامه‌ی یکی از قسمت‌های سریال «این جهان یک مرد است» بود و در آن زمان بونت 23 سال داشت. از آن زمان، جیمز بونت به‌شکلی خلاقانه تنها یک مسیر را برای خود انتخاب کرده است: کشف رازهایی که زمینه‌ساز داستان‌های بزرگ می‌شود.

او دو بار به عضویت هیئت مدیره‌ی انجمن نویسندگان آمریکا انتخاب شده است. نظریات جدید و مهم او درباره‌‌ی داستان در کتاب او به نام «سرقت آتش از خدایان» با عنوان فرعی (راهنمای جامع داستان‌نویسی برای نویسندگان و فیلم‌سازان) تأثیر زیادی بر نویسندگان حوزه‌های مختلف اعم از فیلمنامه‌نویسان، نمایشنامه‌نویسان، رمان‌نویسان و … گذاشته است. جیمز برنت از سال 1990 در لس‌آنجلس سمینارهای فشرده‌ی داستان‌نویسی برگزار می‌کند و به فیلمنامه‌نویسان، تهیه‌کنندگان، کارگردانان و رمان‌نویسان مشاوره می‌دهد. او از سال 2006 کارگاه‌ها و نشست‌های مختص نویسندگان را در فرانسه و سانتا مونیکا برگزار می‌کند و در پاریس، لندن و سنگاپور تدریس می‌کند. کتاب «سرقت آتش از خدایان» به‌عنوان کتاب دانشگاهی در سراسر جهان تدریس می‌شود.

حاوی مکاشفه‌های جدید مهمی در مورد منبع نهایی وحدت، ساختار گذرگاه‌های داستان، سفر ضدقهرمان، ابرمفهوم ایده‌ی اصلی، اسرار شخصیت‌های کاریزماتیک و تحلیل بسیاری از داستان‌های مهم معاصر و فیلم‌های موفق است. دانشی که این کتاب درصدد تبیین آن است، درحقیقت ادامه‌ی همان کاری است که ژوزف کمبل و کارل یونگ آغاز کردند؛ دانشی که مدل و الگویی تازه و بسیار مهم از روان‌شناسی بشر را به شما معرفی می‌کند: پارادایم طلایی. پارادایم طلایی همان چیزی است که با تحریک الگوهای پنهانی نهفته در داستان‌های خوب، آشکار خواهد شد.

نویسنده دزباره‌ی اینکه چطور لزوم نگارش این کتاب را حس کرده، نوشته است:

از برترین نویسنده‌های شهر پرسیدم داستان چیست. در کمال ناباوری متوجه شدم هیچ‌کس نمی‌داند داستان واقعاً چیست! پاسخ‌هایی که دریافت کردم، تنها مفروضاتی کلیشه‌ای بودند که بر استعدادهای درونی برای نوشتن و چیزهایی ازاین‌دست تکیه داشتند؛ هدیه‌ای خدادادی که شما در مقام نویسنده، یا آن را دارید یا از آن محرومید!

از دنی آرنولد (یکی از بزرگ‌ترین و برجسته‌ترین نویسندگان و تهیه‌کنندگان تلویزیونی) پرسیدم که داستان چیست. پاسخ داد: «خودت می‌دانی! تنها هفت پیرنگ اصلی وجود دارد: پسری دختری را ملاقات می‌کند، پسری دختری را از دست می‌دهد و… .» پاسخش داشت قانعم می‌کرد. از او پرسیدم: «خب، شش پیرنگ دیگر چیست؟» نگاهی از سر بی‌اعتنایی به من انداخت و گفت: «نمی‌دانم!»

درنهایت، قانع شدم که نمی‌توانم پاسخ پرسش «داستان چیست» را بیرون از خودم پیدا کنم. تصمیم گرفتم داستان‌ها و فیلم‌هایی را که به‌نظرم برجسته بودند، مطالعه کنم و شیوه‌ای را که این داستان‌ها با کمک آن کار می‌کردند؛ پیدا کنم.

نکات پوپک رحیمی درباره‌ی سرقت آتش از خدایان:

اولین نکته‌ای که مرا به ترجمه‌ی این کتاب ترغیب کرد، عنوان شگفت‌انگیز و به‌شدت وسوسه‌کننده‌اش بود. چه چیزی بهتر از اینکه بتوانم آتش خدایانی را در اختیار داشته باشم که سال‌هاست اعجاز نوشته‌هایشان، فکر و قلبم را اسیر کرده‌ است؟

جیمز بونت در این کتاب، با طرح تئوری پارادایم طلایی، که ازنظر من نه‌تنها تئوری یا فرضیه، بلکه نوعی نگرش و جهان‌بینی است، نورافکنی در دست‌ گرفته و مسیر پیش ‌روی نویسندگان عاشق را روشن می‌کند. زمانی که نویسنده‌ای بدون اطلاع از چرخه‌ی داستان و پارادایم طلایی شروع به نوشتن می‌کند، درست مانند کسی است که در تاریکی مطلق نشسته و با اطمینان به کورسوی روشنی که فقط کاغذ پیش روی خود را روشن می‌کند، می‌نویسد. بونت نمی‌خواهد نویسنده‌ای اسیر کورسوی دانش خود بماند. همه‌چیز در گرو داشتن نگاهی از کل به جزء است. همه‌چیز باید تغییر کند. همه‌چیز در حرکتی دَورانی درحال تغییر است و اگر تغییری در کار نباشد، داستانی نیست و اگر داستانی نباشد، نویسنده‌ای نیست و اگر نویسنده‌ای نباشد، کسی نیست که حقیقت پنهان را آشکار کند.