ایران و آمریکا، تاریخ یک رابطه

ایران و آمریکا، تاریخ یک رابطه؛ از سال ۱۷۲۰ میلادی تا ۲۰۲۰

نوشته‌ی جان قزوینیان

ترجمه‌ی محسن عسکری جهقی

جان قزوینیان معتقد است آغاز روابط ایران و آمریکا را به‌جای یافتن مقصر اصلی «گناه نخستین» در صفحات تاریخی، باید در میان رابطه‌ی دیرینه میان مردم دو کشور جستجو کرد و «ایران و آمریکا، تاریخ یک رابطه» را به‌منظور نورافشانی بر چنین روایتی تاریخی به رشته‌ی تحریر درآوده است.

آنچه در «ایران و آمریکا، تاریخ یک رابطه» انتظار شما را می‌کشد:

این کتاب از چهار فصل و 26 بخش تشکیل شده است.

فصل «بهاران» از بخش‌های «شرق عدن»، «تشریفات»، «خام‌دستان»، «زبردستان»، «مردی از مانیل» و «جنگ و صلح» تشکیل شده است اما فصل بعدی «تابستان» روابط ایران و آمریکا است که این فصل هم طی هفت بخش «روی کثیف ماجرا»، «سربازشاه»، «سلام جانی!»، «بهار تهران»، «یک پنی بیشتر»، «ناقوس آزادی و پیژامه‌ی پشمی» و «1953» روایت می‌شود. اما بعد از آن می‌رسیم به خزان روابط ایران و آمریکا؛ در «پائیزان» هم با پنج بخش «بله و بله‌قربان»، «شما انقلاب می‌خواهی؟»، «این روحانی انقلابی»، «آخرین امپراتور» و «آنچه اندر وهم ناید» مسائل و پشت پرده‌ی وقایع 1953 تا 1979  واگویه می‌شوند. درنهایت می‌رسیم به «زمستان» این ماجرا. این فصل هم از طریق هشت بخش «1979»، «زیبا و شیرین»، «مترصد حسن نیت»، «اولین دقایق تغییر و امید»، «آن روزِ ماه سپتامبر»، «جنگ سرد معنوی»، «اتم برای صلح؟» و «طرحی برای شکست» روایت می‌شود.

در پایان هم جان قزوینیان در مقام نویسنده‌ای آگاه و توانا در زمینه‌ی امور ایران و آمریکا پیشنهادهایی را برای برون‌رفت از مشکلات ارائه می‌کند.

تألیفی مجددی در دل ترجمه

محسن عسکری مترجم کتاب درباره‌ی دشواری‌های ترجمه‌ی «ایران و آمریکا، تاریخ یک رابطه» می‌گوید: «طبیعی است ترجمه‌ی کتاب‌های تاریخیِ در‌هم‌تنیده با پود سیاست، بی‌تسلط بر دانش تاریخ سیاسی آن هم در موضوع حساسی چون رابطه‌ی میان ایران و آمریکا، دو کشوری که بیش از چهل سال است با هم دشمنی می‌ورزند، کاری صعب و دشوار است و پژوهشی است تام، خود تألیف مجددی در دل ترجمه است. تجربه نشان داده است ارتباط میان نویسنده و مترجم در بسیاری از این موارد بی‌شک همچون اکسیری راهگشاست. من نیز اول‌وهله به رسم احترام و ادب، همچنین به منظور حرمت نهادن به ارزش کار قلم و تحقیق و پژوهش پس از پایان یافتن ترجمه‌ی اثر با نویسنده‌ی محترم کتاب حاضر تماس گرفتم؛ گیریم در ایران قانون حق مؤلف برقرار نیست و چه بسیارانی زیر چنین چتری هر چه خواهند می‌کنند و حتی بدون آنکه نویسنده روحش خبردار باشد، به ترجمه‌ی کتابش دست می‌یازند. خوشبختانه فضای دوستانه و عالمانه‌ای که در این ارتباط‌گیری پدید آمد امکان تبادل نظر در موارد متعدد را سهل‌تر کرد.»

نزاع بیهوده وجود ندارد

سعید لیلاز در بخشی از مقدمه‌ای که بر این کتاب نوشته، می‌گوید: «متأسفانه در نظام خلقت، نزاع بیهوده وجود ندارد. آنچه هر یک از موجودات از‌جمله آدم‌ها، خانواده‌ها، قبایل، دسته‌های سیاسی کشورها و سرانجام بلوک‌های منطقه‌ای و بین‌المللی را کنار هم قرار داده، ظاهراً دوست و خیرخواه هم می‌کند، منافع مشترک است که هرگاه بیش از تضادها باشد به وحدت و اگر نباشد به نزاع و درگیری می‌انجامد. معمولاً طعن و لعن این گزاره که «جهان ما جهان تضادهاست» متوجه فیلسوف ماتریالیست آلمانی کارل مارکس می‌شود، اما ما فراموش می‌کنیم که دویست سال پیش از مارکسِ خداناباور این توماس هابز، فیلسوف خداگرای بریتانیایی بود که جهان را در «وضع طبیعی» آن «جنگ همه علیه همه» توصیف کرد و تازه نه به قول مارکس «جنگ طبقات اجتماعی علیه همدیگر».»

درباره‌ی نویسنده:

جان قزوینیان، روزنامه‌نگار و تاریخ‌پژوه ایرانی‌الاصل است که در آمریکایی زندگی می‌کند. وی مدیر موقت مرکز خاورمیانه در دانشگاه پنسیلوانیا در فیلادلفیا است. قزوینیان به دلیل نوشتن مقاله در مورد سیاست‌های نفتی آفریقا و کتاب‌هایی درباره‌ی خاورمیانه و آفریقا مطرح است. قزوینیان همچنین برای فصلنامه نیشن، نیوزویک، جی کیو و ویرجینیا می‌نویسد.

قزوینیان پس از انتشار کتاب «ایران و آمریکا؛ تاریخ یک رابطه» از سوی نشر نیماژ، در اینستاگرم خود در قالب انتشار پست نسبت به این اتفاق واکنش داد. او نوشت:

Excited to see that the first translation of my book came out in Iran today. Congratulations to the publisher @nimajpublication and translator @mohsenasgari1353 for beating everyone else to it. I look forward to reading the translation and will let you all know what I think. But please be patient — I read  Persian verrry slowly

ترجمه:

از اینکه امروز نخستین ترجمه‌ی کتابم در ایران منتشر شد، بسیار هیجان‌زده شدم. .به ناشر این کتاب؛ و مترجمش؛ تبریک می‌گویم که پیش از دیگران این کار را به سرانجام رساندند. به‌شدت مشتاق خواندن این ترجمه هستم و آنگاه به همه‌ی شما نظرم را می‌گویم. اما لطفاً صبور باشید چون من فارسی را به‌آهستگی می‌خوانم!

برشی از کتاب:

تاریخ روابط ایران آمریکا از سال 1979 (1357) و حتی از سال 1332 (1953) آغاز نمی‌شود. این روابط زمانی آغاز شد که آمریکا خود مجموعه‌ای از مستعمرات بریتانیایی بود و ایران برای جهان خارج با نام امپراتوری پرشیا شناخته می‌شد. به علاوه این روابط با رویدادهایی به مراتب جذاب‌تر از دشمنی‌ها و اتهامات متقابلی همچون «گناه نخستین» شکل گرفت.
هرگاه نگاه بلند‌مدتی به تاریخ بیافکنیم موارد غافلگیرکننده‌ای کشف می‌شود. برای قرن‌های متمادی، پیش از آنکه دولت‌های دو کشور در سطوح عالیه روابطی با هم داشته باشند، مردمان دو کشور ایران و آمریکا به دیده تحسین، صمیمیت، مودت و شیفتگی به هم می‌نگریستند. سالهای دهه 1720 روزنامه‌های آمریکایی استعماری با شوقی وصف‌ناپذیر و به طور مفصل درباره مسائل سیاسی امپراتوری ایران می‌نوشتند.