کشتن کتابفروش

کشتن کتابفروش

اثر سعد محمدرحیم
ترجمه‌ی محمد حزبائی‌زاده

 «کشتن کتابفروش» یکی از مهم‌ترین رمان‌های سعد محمدرحیم است که درمدت یک سال نه‌تنها 10 بار تجدید چاپ شد، بلکه چندین ترجمه از این اثر در کشورهای مختلفی منتشر شد. همچنین این رمان که سال 2016 نوشته شده است، به فهرست نهایی جایزه‌ی بوکر عربی راه یافت. در این رمان ما با روزنامه‌نگاری مواجه هستیم که در داستانی پرکشش و با گره‌افکنی و گره‌گشایی‌های پی‌درپی پرده از رازهای زندگی مقتول و دوره‌ای از تاریخ عراق برمی‌دارد.

خلاصه داستان:

روزنامه‌نگاری به نام ماجد بغدادی با تماسی از سوی مردی ناشناس و ظاهراً با نفوذ و ثروتمند، مأمور می‌­شود تا با پیش‌­پرداختی کلان، گزارشی دقیق درباره‌ی قتل کتابفروشی هفتاد ساله تهیه کند. او به سرعت راهی شهر بعقوبه می‌شود و با آشنایان و نزدیکان مقتول آشنائی برقرار و اطلاعاتی جمع‌آوری می‌کند. دفتر یادداشت‌های روزانه مقتول و نامه‌هایی که میان او و زنی فرانسوی به نام ژانت رد و بدل شده پرده از رازهای شخصیت مبهم و زندگی سیاسی و هنری و فکری مقتول برمی‌دارند. اما همچنان گره‌­های بسیاری در این ماجرا وجود دارند….

درباره‌ی نویسنده:

سعد محمد رحیم، متولد سال 1957 شهر دیالی عراق، دانش‌­آموخته­‌ی رشته اقتصاد و نیز مدرس و روزنامه‌نگار بود. علاوه‌بر تعدادی پژوهش سیاسی، شش مجموعه‌داستان از سعد منتشر شده است. همچنین سه رمان «گرگ‌‌ومیش آبچران» (برنده‌­ی جایزه‌­ی نخست نوآوری رمان عراق در سال ۲۰۰۰)، «نغمه‌­ی یک زن، شفق دریا» (۲۰۱۲) و «مرگ کتاب‌فروش» (۲۰۱۶) از آثار اوست.

محمدرحیم درسال ۲۰۰۵ جایزه­‌ی بهترین پژوهش مطبوعاتی عراق و در سال ۲۰۱۰ جایزه‌­ی خلاقیت در داستان کوتاه را به خاطر مجموعه داستان «گل‌­بادام» (۲۰۰۹) ازآن خود کرد. رمان حاضر یعنی «کشتن کتابفروش» نیز در سال 2017 به فهرست نهائی جایزه‌­ی بوکر عربی راه یافت. دو رمان «وقتی کوزه شکست» و «قطاری به سوی خانه‌ی هانا: پس از مرگ سعد از او منتشر شد.

اما عمده مشهوریت سعد محمدرحیم در جهان به‌دلیل رمان «کشتن کتابفروش» بود. این رمان در مدت یک سال، 10 با تجدید چاپ  و به چندین زبان ترجمه شد،

محمد حزبائی‌زاده؛ مترجم «کشتن کتابفروش» درباره‌ی آشنایی‌اش با سعد محمدرحیم نوشته است:

«سال 2018 ناشر عربی کتاب حاضر قرار دیداری برای من و سعد در نمایشگاه بغداد گذاشت. برای راس ساعت 6 عصر روز چهارشنبه در غرفه­‌ی انتشارات سطور. اما سعد ساعتی بعد تماس گرفت و عذرخواهی کرد که ناچار است فردا صبح زود برای شرکت در جشنواره‌­ی گلاویژ به سلیمانیه برود، و دیدار را به بعد موکول کرد. 9 آوریل 2018، او در سلیمانیه دچار حمله‌­ی قلبی شد و پس از انتقال به بیمارستان درگذشت، و دیدار ما برای همیشه به بَعدی نامعلوم موکول شد.»

برش‌هایی از این رمان:

*رفیق خیال نکن آزادی رو به‌ دست آوردی… سال‌های سال باید بکوبیم تا آدم آزادی بشیم. اون روز هم نه از من اثری می‌مونه نه از تو، شاید هم حتی کسی از ما یادی نکنه.

*فرهیخته‌ی امروز همون آدم حرّافیه که حتی حریف خودش هم نمی‌شه و نمی‌تونه با اون زبان‌بازی‌های پوچ سر خودش شیره بماله؛ بازی‌های بلاغی که به درد جرز لای دیوار هم نمی‌خوره و آخر سر با بازنده‌هاست…

* شهر شبیه تابلوی نقاشی سوررئالیستی شده که یک نقاش جَلَب کشیده باشدش… یا شعری دادائی که شاعری افاده‌ای با نیمچه‌استعدادی سروده که خودش هم معنی کلماتش را نمی‌داند… شهر، تکه‌ای از بلاهت… رؤیایی که به هزار تکه بدل شده…