توفان سال کرونا
نشر نیماژ سال 1399، ده رمان و پنج مجموعهداستان از نویسندگان نامآشنای ایرانی منتشر کرد. در این گزارش به معرفی این آثار پرداختهایم.
دو مجموعهداستان جذاب از صمد طاهری
نشر نیماژ فروردینماه با دو مجموعه داستان «شکار شبانه» و «سنگ و سپر» هر دو نوشتهی صمد طاهری فعالیت سال گذشتهی خود در حوزهی ادبیات ایران را آغاز کرد.
این دو مجموعهداستان سالها در محاق مانده بودند و بسیار کمتر از «دو اثر دیگر این نویسندهی نام آشنا؛ یعنی «برگ هیچ درختی»و «زخم شیر» دیده و خوانده شد. تکتک داستانهای این کتاب در عین واقعگرایی ناب مخصوص صمدطاهری، سرشار از شگفتی و خلاقیت ماهرانهی داستاننویسی چیرهدست هستند.
خود طاهری بهرغم همهی تحسینها و ستایشهایی که نسبت به کتاب «زخم شیر» شنیده و جایزههایی که برای آن گرفته است، همچنان «شکار شبانه» را بهترین کتابش میداند و معتقد است بهترین داستانهایش را در این مجموعه گنجانده است.
حال پس از ویرایش مجدد، همهی آثار داستانی این نویسندهی چیرهدست آبادانی تا امروز در کنار یکدیگر در شکلوشمایلی جدید و آراستهتر، منتشر شدهاند تا قضاوت دربارهی بهترین اثر طاهری به خوانندگان راستینش واگذار شود؛ قضاوتی که بهراستی بسیار دشوار است چرا که نویسندهی این داستانها لحظهای دربارهی کیفیت داستانهایش کوتاه نیامده و کمفروشی نکرده است.
هفده داستان کوتاه «سنگ و سپر» آثاری از صمد طاهری است که از 1358 تا 1369 نوشته شدهاند.
«شکار شبانه» شامل دوازده داستان کوتاه است که بین 1370 تا 1376 نوشته شدهاند.
برای تهیهی کتاب «سنگ و سپر» میتوانید از
و برای تهیهی کتاب «شکار شبانه» از
اقدام کنید.
رمانی نفسگیر با قهرمانی جذاب و خاص
نخستین رمانی نشر نیماژ در سال گذشته، «اسرار عمارت تابان» نوشتهی شیوا مقانلو بود که تیرماه منتشر شد.
این رمان معمائی ـ ماجرایی مخاطبش را به سفری رازآلود میبرد. سفری که در آن، باز شدن هر گره گرهی جدید بهدنبال دارد؛ و هیچکس و هیچچیز آنچه مینماید نیست.
رمان «اسرار عمارت تابان» از آن دسته رمانهایی است که خواننده قرار نیست برای خواندن آن متحمل رنج شود. یعنی بهقصد لذت بردن خواننده از یک رمان نوشته شده است. شاید این موضوع پیش پا افتاده بهنظر برسد اما بسیار اهمیت دارد. در عینحال بهشعور خواننده هم احترام میگذارد و سعی میکند لذتی که با خواندن سطور قرار است ببرد، لذتی سطحی نباشد.
داستان پرکشش و در عین حال مملو از ظرافتهای تصویری و تدوینی است. در عین سرشار بودن قصه از مفاهیم روانشناختی و شخصیتشناختی، قصه کاملا سینمایی و سکانسبهسکانس پیش میرود و در هر سکانس زاویهی دید روایت مدام تغییر میکند و نهایتا میتوان گفت روایت رمان پیش از انکه فیلمنامهاش نوشتهشود، بهطور کامل و جزءبهجزء دکوپاژ شده است. یکی دیگر از نکات جذاب دربارهی «اسرار عمارت تابان» حضور یک قهرمان زن جذاب و باورپذیر است که یاعت شده است این اثر به رمانی جذاب و متفاوت تبدیل شود.
برای تهیهی رمان «اسرار عمارت تابان» میتوانید از
اقدام کنید.
زیست مایاکوفسکی در رمانی که به شش زبان روایت میشود
رمان بعدی که در شهریورماه سال 1399 منتشر شد، «کمون مردگان یا مرثیهای برای پیراهنِ خونی سوفیا» نوشتهی فرید قدمی همزمان به زبانهای فارسی و بلغاری شروع میشود. اگرچه زبان رمان فارسی است در خلال آن خواننده با بخشهایی مواجه میشود که به زبانهای انگلیسی، فرانسه، روسی و آلمانی نوشته شده است. رمان نیز بهطور کلی در سه زمان متفاوت و در بسترهای تاریخی متفاوت روایت شده است. روایتهایی که یکدیگر را قطع میکنند و در نهایت به هم میرسند:
روایت اول وجهی اتوبیوگرافیک دارد و قدمی بهصورت اولشخص از تجربیاتش در دوره اقامت در بلغارستان میگوید.
روایت دوم روایتی تاریخی از الموت ایران در قرون وسطی است که مبنایی تاریخی دارد. پس از شکلگیری حکومت اسماعیلیه در الموت توسط حسن صباح، حسن علی ذکره السلام در الموت اعلام قیامت میکند و دو فرستاده را به اورشلیم و شام میفرستد تا صلاحالدین ایوبی و پادشاه اورشلیم را ترور کنند.
روایت سوم روایت زندگی ولادیمیر مایاکوفسکی است که از مسکو آغاز میشود، در برلین و پاریس و استانبول ادامه مییابد و در صوفیه، پایتخت بلغارستان، پایان میگیرد. در این رمان خواننده با ماجرای رازآمیز زندگی مایاکوفسکی، شاعر مشهور روس هم آشنا میشود.
برای تهیهی «کمون مردگان یا مرثیهای برای پیراهی خونی سوفیا» میتوانید از اقدام کنید.
عمید و هزاران قصهاش در قالب یک رمان
سومین رمان ایرانی که در سال 1399 منتشر شد، «بوی مار» نوشتهی منیرالدین بیروتی است. این رمان که نهمین کتاب منیرالدین بیروتی و پنجمین رمان این نویسندهی نامآشنای ایرانی است، اواسط شهریورماه سال گذشته منتشر شد.
«بوی مار» بیروتی نیز همچون بقیهی آثار این نویسندهی شاخص روزگار ما، زبان و فرمی متفاوت با آثار دیگرش دارد. او این بار بهدلیل فرم روایت رمانش (نامهنگاری و روزنامهنگاری) زبانی روانتر برگزیده. با این کار در ظاهر خواندن «بوی مار» را سهلتر کرده اما در عین حال شکل ذهنی داستان، فراز و نشیبهای خاص خودش را دارد.
منیرالدین بیروتی با رمان جدیدش قصهی «عمید» را برایتان روایت میکند. کسی که فقط نامش برای شروع چند قصه کافیست و خود گویای معانی بسیار و حتی متضادی است. معنی عمید در فرهنگ معین سرور و بزرگ قوم است، در دهخدا معادل دلشکسته و غمگین از شکست خوردن در عشق و در فرهنگ عمید معادل سردار و همچنین مسئول اخذ مالیات!
عمید به دیگران و به عزیزانش نامه میدهد و در این جهت است که سعی میکند پرده از رازهای واقعه بردارد.
عمید مرد نامها و نامههاست. کسی که زندگیش در میان نامها و نامهها پیچ و تاب میخورد و قصهی خود و دیگرانش شما را میخکوب میکند. راستی بوی مار در کتابفروشیهای پیچیده است…
برای تهیهی «بوی مار» میتوانید از اقدام کنید.
دعوتی برای جشیدن لذتی ناب
مهرماه سال 1399 نشر نیماژ نیمهی دوم سال را با انتشار رمان «بیو بیو بیو» نوشتهی ابراهیم دمشناس آغاز کرد.
رمان «بیُو بیُو بیُو» یک دعوت است. دعوتی به مزهمزه کردن و چشیدن از سر صبر و پاداش این صبر، به جان نشاندن لذت ناب همراهی با خونگرمی جنوبی پیرزنان مجلس آرا. ترس عروسان نگران و سرخوردگی دامادهای هراسیده است.
ابراهیم دمشناس متولد ماهشهر است و در قالب روایتهایی اندیشهورزانه، قرائتی خودویژه از پیوند فردوسی و فائز دشتستانی به مخاطبش ارائه میدهد.
ابراهیم دمشناس در مصاحبهای با ایبنا اعلام کرده است: «کتاب، روالی غیرمعمول را روایت میکند که بهروز شدن آداب و رسوم، سنتها و نگاهها را شامل میشود. همچنین به لحاظ صوری هم داستان در قالب یک گاهشماری آمده است.»
برای تهیهی «بیو بیو بیو» میتوانید از اقدام کنید.
سواری بر قایقی بادی روی دریایی آرام
سومین مجموعهداستان نشر نیماژ در سال 1399 آبانماه منتشر شد و «لیوانها و پیپها» اثر رسول یونان بود که از داستانهای کوتاه و داستانهای خیلی کوتاه این نویسنده تشکیل شده است.
رسول یونان چه در جایگاه یک شاعر یا مترجم و چه در جایگاه یک رماننویس دوستداشتنیست. آنقدر نوع و زاویهی نگاهش به جهان و روابط انسانی خاص است که خواننده شک میکند مگر میشود جهان تا بدین حد شفاف و خالص بوده و او هنوز به این خلوص و شفافیت پی نبرده باشد. روایت در داستانهای او آنقدر سهل و ممتنع است که خواننده سطر از پی سطر احساس میکند بر قایقی بادی روی دریای آرام شناور است و نسیم ملایمی او را به پیش میبرد.
داستان «سربازان و کبوترها»:
با قطار بهسمت میدانهای نبرد رفتند. با قطار هم به شهر برگشتند. موقع رفتن داخل کوپهها نشستند، امّا موقع برگشتن بر بام واگنها.
موقع رفتن سرباز بودند، موقع برگشتن، کبوتر.
برای تهیهی «لیوانها و پیپها» میتوانید از اقدام کنید.
اسفندماه شال 1399 نشر نیماژ دو مجموعهداستان، یک ناداستان و پنج رمان ایرانی منتشر کرد که در روزهای آخر سال با استقبال بسیار خوبی از سوی مخاطبان مواجه شد.
شیدایانی که تراژدی را کمیک تصویر میکنند
یکی از رمانهایی که اسفندماه سال 1399 منتشر شد، «الفبای لازاروس» نوشتهی هادی تقیزاده نام داشت.
جنون شوخطبعانه و دوستداشتنی قلم هادی تقیزاده در «الفبای لازاروس» با روایتی ساختارمند بر پایهی سفر و جستوجو همراه شده تا ما در این زمان یک دل سیر بخندیم و در همان حال در وضعیتهای تراژیکی که زندگی انسان امروزین را تحتالشعاع قرار دادهاند عمیق شویم.
هنر تقیزاده در «الفبای لازاروس» کشف سویههای کمیک وضعیت تراژیک ما بوده است.
دستیاران او در این کشف موجوداتی عجیب از قبیل یک موجود فرازمینی، مکانیکی که ماشینها او را به پیامبری خود برگزیدهاندو شاعری که بهوقت شعر خواندنش باران میبارد. سگی که بهتازگی زبان باز کرده و حرف میزند و شیدایانی دیگر از این قبیل هستند.
برای تهیهی «الفبای لازاروس» میتوانید از اقدام کنید.
فرزندی به نام محمدهاشم اکبریانی
«اندوه من» ناداستانی نوشتهی محمدهاشم اکبریانی ازجمله کتابهایی بود که اسفندماه سال گذشته به بازار کتاب ارائه شد. این کتاب روایتی از فقدان مادر و تاثیراتش بر زیست فرزند است.
«اندوه من» روایتی صمیمی، دقیق و پرجزئیات از هراسها و دلتنگیهای فرزند یک مادر پیر و بیمار را که «درست مثل یک مُرده» روی تخت افتاده، است. نام آن فرزند محمد هاشم اکبریانی است.
آیا «اندوه من» یک ناداستان است؟ آنگونه که از زیر عنوان اثر برمیآید، خود اکبریانی چنین اعتقثادی دارد. اما ناداستان چیست؟ روایتی متعهد است بدون دخالت تخیل، واقعیت را همانگونه که تجربهی زیستهی نویسنده آن را پشتسر گذاشته است به مخاطب ارائه دهد. برای نوشتن چنین روایتی میتوان از تکنیکهای داستانپردازی هم استفاده کرد و این کاری است که اکبریانی در «اندوه من» به بهترین وجه انجامش داده است.
علاوهبر علاقهمندان به ادبیات داستانی، خواندن «اندوه من» میتواند به افرادی که نزدیکانشان را از دست دادهاند یا هراس فقدان عزیزانشان را دارند هم توصیه شود.
برای تهیهی «اندوه من» میتوانید از اقدام کنید.
دریای متلاطم و مخاطبی که تشنهی قصه میشود
«به چشمهای هم خیره شده بودیم» نوشتهی احمد آرام چهارمین مجموعهداستان نشر نیماژ در سال 1399 بود.احمد آرام در این مجموعهداستان متفاوت به چشمهای مخاطبش خیره میشود و شوق دنبال کردن روایت را در دل و جان او زنده میکند.
احمد آرام قصهگویی تواناست که میتواند در عین حفظ یک سبک روایی منسجم که برآمده از ایدههای ویژهاش دربارهی مسئلهی «بوم» و بومینویسی است درلحظه لحظهی داستانهایش این پرسش را در ذهن خواننده زنده نگه دارد: «بعد چه شد؟»
تهدیدهای ذهنی و عینیای که عنصر پیشبرندهی داستانهای آرام هستند موقعیتی ناآرام و پرتلاطم را شکل میدهند. موقعیتهایی که حتی برای لحظهای ملالزده نمیشوند.
احمد آرام نویسندهای بوشهری است که جهانی میاندیشد و مینویسد و البته آشکارا به این موضوع واقف است که جهان همینجاست: همین بوشهر، همین دریا و همین کوچههایش. او کوچهها و دریا را جهانی نوشته و مینویسد.
برای تهیهی «به چشمهای هم خیره شده بودیم» میتوانید از اقدام کنید.
وقایعی غریب در جهانی آشنا و جذاب
رمان «توفان سال موش» نوشتهی محمد قاسمزاده یکی دیگر از آثار مهمی بود که اسفندماه سال گذشته از سوی نشر نیماژ منتشر شد.
محمد قاسمزاده در «توفان سال موش» قلم گرم و تجربهی فراوان و موفقش در زمینهی داستاننویسی را بهکار انداخته تا یک جهان خلق کند. یک جهان موازی که پر است از عناصر آشنای زیست ایرانی امروز، ولی جهانی دیگر است با ساختار ویژهی خودش.
«توفان سال موش» با ورود معماران و ماشینها بتونساز و … به روستایی خیالی بهنام «ملکان» آغاز میشود و روند شهر شدن آن روستا را شرح میدهد. قهرمان رمان «ابراهیم پریافسا» نام دارد. روشنفکری که سالها پیش از شهر شدن «ملکان» در آنجا سکنی گزیده و وقتی روستا محو میشود و شهر برمیآید، به اولین ناراضی و اولین زندانی شهر تبدیل میشود.
در این رمان پرهیجان و جذاب شخصیتهای بسیار زیادی وارد میشوند که بهمرور با همهی آنها همراه میشویم. اتفاقهایی که شاید بهنظر غریب برسند اما باورشان میکنیم و یکنفس میخوانیم و میخوانیم.
برای تهیهی «توفان سال موش» میتوانید از اقدام کنید.
راویانی با قصههایی شگرف از گذشته تا هنوز
«سونات لال» نوشتهی میترا معینی رمانی کوتاه است که توانست میان مخاطبان طرفداران پروپاقرصی پیدا کند. این رمان گامی محکم در مسیر نوشتن داستان مدرن بر پایهی زیست ایلیاتی است. اثری پر از خردهروایتهای میخکوبکننده و حیرتانگیز.
«سونات لال» حکایتهای جذاب برآمده از ترسها و امیدهای مردان و زنان ایلیاتی را دستمایه قرار میدهد و آنها را با روایت قیام عشایر جنوب در دوران جنگ جهانی اول و نیز رخدادهایی که منجر به فروپاشی ساختار اقتدار عشایری در ابتدای حکومت پهلوی میشود پیوند میدهد. این رمان کوتاه در قالب مرور روال زندگی شخصیت اصلی داستان، زوال زیست عشایری در ایران را مرور میکند.
یش از انتشار «سونات لال» میترا معینی در داستانهای کوتاهش نشان داده بود که دستی قوی در نوشتن از فراز و فرودهای زیست عشایری و بهویژه عشایر قشقایی دارد.
«سوتات لال» داستانی است با راویانی متفاوت که هر کدام بر اساس دانستهها و شخصیت خاص خود، داستان را روایت میکنند اما درعینحال مخاطب گیج نمیشود و خط داستانی را گم نمیکند و از تکتک خردهروایتها لذت میبرد.
برای تهیهی «سونات لال» میتوانید از اقدام کنید.
تلفیق عشق، فیزیک کوآنتوم و باورهایی خدشهناپذیر
با انتشار «نیوتن زیر درخت گردو» سهگانهی لیلا صبوحی کامل شد. لیلا صبوحی در «نیوتن زیر درخت گردو» پیوندی جذاب بین موقعیتهای روزمرهی شهری با باورهای کهن برقرار میکند.
رمان «نیوتن زیر درخت گردو» روایت فراقِ خواهرانی دوقلو است که جانشان به هم وابسته بوده است. یکی از آنها درگذشته است و دیگری لابهلای یادداشتهای باقیمانده از او در پی کشف راز زندگی اوست. راز یک عشق. صنم میخواهد بفهمد خواهر درگذشتهاش صبا عاشق چه کسی بوده است. این خط روایی محملی میشود برای ثبت دقیق و جذاب تجربهی زیست دانشجوییِ دخترانه در ایران امروز.
لیلا صبوحی که پیشتر در رمانها و داستانهای کوتاهش نشان داده بود قصهگوی توانایی است و مایل است که ساختارهایی بدیع و جذاب برای ارائهی بهتر قصهاش به مخاطب پیدا کند، در «نیوتن زیر درخت گردو» نسبیت موقعیت دو خواهر به هم وابسته را با بهرهگیری از قوانین فیزیکی ساختارمند کرده است.
قوانین نیوتن و فیزیک کوآنتوم در کنار دفتر خاطراتی که حرفهای زیادی برای گفتن دارد و دو خواهر دوقلو با درکی عمیق و استفاده از باورهای بومی، از «نیوتن زیر درخت گردو» رمانی منحصربهفرد ساخته است. لبلا صبوحی هشت سال برای نگارش این رمان وقت گذاشته است.
برای تهیهی «نیوتن زیر درخت گردو» میتوانید از اقدام کنید.
خشم فرودستان و جهانس سراسر ناامن
رمان «شانه بر شن» نوشتهی مهدی بهرامی هم روزهای آخر اسفند منتشر شد.
«شانه بر شن» رمانی است دغدغهمند که به تبعاتِ خشمِ فرودستان میپردازد و گسترهی ویرانی ناشی از چنین خشمی را پیش چشم مخاطب نمایان میسازد. بهرامی در رمانِ پر از خطوطِ در هم تنیدهی رواییاش قهرمانان سختجانش را در سختترین شرایطِ قابل تصور قرار داده است.
این رمان روایت جان به در بردن از خشم متعصبان است. زندگی راحیل و هارون، قهرمانان دو روایت موازی رمانِ مهدی بهرامی، در شرایطی که ناامنی و شورش کشورِ خیالیای که رمان در آن رخ میدهد را در بر گرفته است، با فراز و فرودهایی فراوان روبهرو میشود و روایت خونسردانهی بهرامی توانسته است به عینیترین شکل ممکن تمام این فراز و فرودهای گاه خشن و گاه لطیف را به روی کاغذ بیاورد.
«شانه بر شن» قصهی عشق و ایثار است. قصهی گذشتن از خود تا نهایت درجه برای حمایت از غریبه و آشناست. قصهای از آرزوهای بربادرفته و جایگزینی با آرزوهای جدید به وسعت تاریخ و پر از نشانههای انسانیت در دنیایی سراسر خشونت.
برای تهیهی «نشانه بر شن» میتوانید از اقدام کنید.
تجربهی بازی رایانهای در مجموعهداستانی پرهیجان
آخرین مجموعهداستانی که نشر نیماژ در سال 1399 منتشر کرد، «کرج حمله میکند!» نوشتهی متین ایزدی بود. همهی قصههای مجموعهداستان «کرج حمله میکند» تلاشهاییاند برای درآمیختن عناصری از رئالیسم جادویی با فانتزیهای شهری.
ایزدی از مهارت و ذوق خود در زمینه نگارش بازیهای رایانهای در نوشتن کتابهایش هم بهره برده و ما زمانی که داستانی از «کرج حمله میکند» یا زمان «ماجرای غریب و غمانگیز یک قاچاقچی در قشم» را میخوانیم گویی در میان یک بازی رایانهای پرهیجان هستیم.
«کرج حمله میکند!» یکی از پنج قصهی مجموعهای از داستانهای کوتاه است که بین سالهای ۸۶ تا ۹۶ نوشته شدهاند. این قصهها را بارها در این سالها بازنویسی کردهام. بارها ازشان فیلمنامه اقتباس کردهام. بارها تلاش کردهام تا تبدیلشان کنم به نمایشنامه یا متن بازی ویدیویی و نتیجهی تمام این تلاشها، انبار شدن نسخههای متعددی از این قصهها در هاردها و چرکنویسها در کمدها. بالاخره سال ۹۷ مطمئن شدم که بهترین مدل برای روایت این قصهها، چاپشان به صورت مجموعهی داستان کوتاه است؛ همانطور که از ابتدا زاده شده بودند!
برای تهیهی «کرج حمله میکند» میتوانید از اقدام کنید.