نقد و معرفی

نقدی بر مجموعه شعر «آن حیوان» سروده مازیار نیستانی

:خبرگزاری کتاب ایران_ آنژیلا عطایی
«آن حیوان» مجموعه شعر مازیار نیستانی است که نشر نیماژ در سال 1396 چاپ کرده است. این کتاب مجموعه‌ای است از شانزده شعر بلند که وجه اشتراک همه آنها توجه شاعر به زیبایی‌شناسی در زبان است، ضمن اینکه زیبایی‌شناسی در اجزای دیگر شعر فراموش نشده است. می‌دانیم لذتی که از شعر حاصل می‌شود از یکایک اجزای آن به صورت یک ترکیب هماهنگ به دست می‌آید. زبان، موسیقی، خیال، محتوا و عاطفه پیکر شعر را معماری می‌کنند. زیبایی در زبان شعر، نتیجه گزینش درست کلمات و ترکیب و هماهنگی آن با دیگر عناصر شعر است

مازیار نیستانی کلمات را می‌شناسد و استفاده از ظرفیت‌های گوناگون زبان باعث شده است تا هماهنگی بین مضمون عاطفی شعر و زبان آن تاثیر بیشتری در مخاطب داشته باشد. توجه به آواها در شعر و انتخاب واژه‌هایی با حروف خاص، که دور از بازی‌های زبانی معمول و در هماهنگی با مضمون شعر اتفاق افتاده است، ویژگی شعرهای این مجموعه است. این شیوه استفاده از امکانات واژگانی، باعث خلق تصاویری می‌شود که به وسیله حروف القا می‌شوند. نیستانی می‌داند که لازم است از واژه‌های خوشایند یا ناخوشایند در موقعیت‌های مختلف، به موقع و درست استفاده کند. درواقع کلمه زشت و زیبا وجود ندارد بلکه انتخاب درست و هم‌جواری صحیح واژه‌ها در کنار هم زیبایی می‌آفریند. « آن حیوان» کتاب تکرار واژه‌ها در شعر است و تکرار واژه‌ها اگر به تناسب و به‌جا صورت گیرد، موسیقی درونی شعر را می‌سازد
تو که شکل‌ها و حجم‌ها را دیده‌ای/ تو که خط‌ها و رنگ‌ها را کشیده‌ای/ پریده‌ای و پرانده‌ای/ بگو بگو بگو
از شعر « بی‌حسی»، صفحه 67

سارتر در کتاب « ادبیات چیست» می‌نویسد: شعر واژه‌ها را مثل نثر به کار نمی‌گیرد و از آنها استفاده نمی‌کند بلکه به آنها استفاده می‌رساند. در مجموعه حاضر نیز گاهی قوانین قالبی در زبان می‌شکنند که جز در موارد معدودی، به سود شعرها تمام شده است و موجب ایجاد آشنایی‌زدایی است. با آشنایی‌زدایی به شکل دیگری می‌بینیم و چیزهای دیگری می‌فهمیم. مرز بین حقیقت و دروغ در زبان می‌شکند تا باور کنیم که حقیقت در دروغ نهفته است. به تعبیر نیچه، شاعران بسیار دروغ می‌گویند اما همچنان که او دروغ شاعران را ناپسند نمی‌داند، این دروغ بخشی از زیبایی‌شناسی در شعر است و پایه‌ای است برای معماری در پیکر شعر. از طرفی از آنجا که شکل ثابت و نگارش یگانه کلمات به یک شکل، ادراک و حس خواننده را از آنها محدود می‌کند، توجه به جایگاه واژه‌ها در شعر و همین‌طور نقش هر حرف در کلمه، خواننده را از سیطره چشم‌ها به دنیای گفتار بازمی‌گرداند. این اتفاق در «آن حیوان»، مازیار نیستانی را به نوشتار رسانده است
نام « آن حیوان» با نوشتار آن تناسبی ندارد. اما از آنجا که همیشه اسلوب هر نوشتار از حرکت معنادار نویسنده آن ایجاد می‌شود، شاید بتوان از این نام – که عنوان نخستین شعر مجموعه هم هست – گذشت و همان‌طور که بارت همه انواع نوشتار را برخوردار از نشانه‌ها می‌داند، برای آن خصلتی نشانه‌ای قایل شد. نوشتار در «آن حیوان» معماری نشانه‌هاست
«تو را که شهر بودی همه شهر/تهران تو را / باید به‌طور جدی شکافت»/ چنین آرایه‌ای در گزاره/ زبان من است
از شعر « تهران»، صفحه 21

:منابع
نیستانی مازیار، آن حیوان، نشر نیماژ، 1396

احمدی بابک، ساختار و تاویل متن، نشر مرکز، 1392

بارت رولان، درجه صفر نوشتار، ترجمه شیرین‌دخت دقیقیان، نشر هرمس، 1393 


منبع خبر: ایبنا؛ خبرگزاری کتاب ایران

1 دیدگاه در “نقدی بر مجموعه شعر «آن حیوان» سروده مازیار نیستانی

  1. نودی گفت:

    عالی دمت گرم

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *